De regio Noordoost-Fryslân wil in 2040 topregio zijn in Noord-Nederland als het gaat om wonen, werken en recreëren. Maar hoe doe je dat? ,,We moeten het samen doen’’, dat was de belangrijkste conclusie van het ANNO-congres tijdens de Admiraliteitsdagen in Dokkum. In totaal waren 160 bestuurders, ambtenaren, ondernemers en mensen uit het onderwijs aanwezig bij het ANNO-congres dat door Bram Nauta werd geleid. Burgemeesters Klaas Agricola (Dantumadiel), Oebele Brouwer (Achtkarspelen), Jeroen Gebben (Tytsjerksteradiel) en Johannes Kramer (Noardeast-Fryslân) spraken bij de aftrap hun ambitie uit om topregio te worden. Met Wetterskip Fryslân en provincie Fryslân werken deze gemeenten al voor de derde periode samen in ANNO-verband.
We hebben elkaar nodig
Volgens projectcoördinator Ronald Zoodsma van ANNO is zelfs Den Haag enthousiast over het samenwerkingsverband. Hij vertelde deze middag over de weg naar de top die hij zelf aflegde als Olympisch medaillewinnaar in het Nederlands heren volleybalteam. ,,De weg naar de top is hard en we hebben elkaar nodig om de top te bereiken’’, zo stelde Ronald Zoodsma. ,,Dat lukt alleen als je het met z’n allen doet, als team. We moeten ook in ANNO-verband met elkaar samenwerken en verder kijken dan ons eigen bureau, of de gemeentegrens. Soms gaat het met diepe dalen, maar uiteindelijk gaat het om de weg ernaar toe.’’
Kijk naar de kracht van je gebied
Verhelderend was het deze middag dat de Deense geograaf Martin Boison met een blik van buiten naar de kwaliteiten van de regio Noordoost-Fryslân keek en advies gaf over hoe we deze verder kunnen benutten. ,,Als ik de burgemeesters hoor praten, zijn ze al heel tevreden over deze regio. Kijk dan vooral naar wat de kracht is van je gebied en koester dat’’, stelt Boison. Hij waarschuwt om niet in de vele valkuilen te stappen die op de loer liggen. ,,Pas bijvoorbeeld op voor het dilemma van Groningen. Daar wordt vooral benadrukt wat níet goed gaat als gevolg van de gaswinning in plaats van dat er aandacht wordt gevraagd voor oplossingen. Noordoost-Friesland is daarentegen verlost van het negatieve stempel ‘krimpregio’, zo staat vandaag nog in de krant. Daardoor zal sneller geïnvesteerd worden in dit gebied.’’
Stel jezelf kwetsbaar op
Misschien wel de belangrijkste boodschap van de hele middag kwam van de tweelingbroers Sytze en Harmen Brouwer, respectievelijk schippers van de SKS-skûtsjes van Heerenveen en Langweer. ,,Creëer een team om je heen waar je energie van krijgt en stel jezelf kwetsbaar op’’, was het advies van Sytze. Harmen voegde er aan toe: ,,Je doet het met z’n allen.’’ Het is volgens de schippers van belang om de bemanning belangrijk te maken, mee te denken met de ‘jongens’ en ook je geschiedenis te kennen. ,,Vergeet nooit waar je het voor doet, weet waar we vandaan komen en hoe onze voorouders op dit skûtsje begonnen zijn. Dat geldt ook voor jullie als regio. Jullie gaan samen dit avontuur aan en vergeet nooit dat jullie vanuit je hart hier een fantastische regio van willen maken.’’
Wij zijn doeners
Al fietsend door Dokkum konden deelnemers vervolgens workshops volgen waarbij verschillende thema’s werden uitgelicht. Directeur Biense Dijkstra van Bouwgroep Dijkstra Draisma sprak over hoe hij de energietransitie, circulariteit en de woningcrisis als grote kans ziet voor de regio. Met Dijkstra Draisma innoveert hij al jaren op het gebied van duurzaamheid. De teelt van lisdodde, dat als circulair isolatiemateriaal wordt gebruikt, is hier een goed voorbeeld van. Dit wordt lokaal geteeld en verwerkt waardoor er relatief eenvoudig CO2-negatieve woningen kunnen worden gebouwd. Dijkstra verwacht dat dit soort innovaties de regio meer vooruit zullen helpen. ,,Noordoost-Friesland is een parel, maar veel mensen herkennen dat nog niet. Want wij zijn geen verkopers, maar doeners. Daar liggen nog kansen.’’
Groter denken dan de regio
Hans Paul van der Snee discussieerde over hoe de ambities van Noordoost-Fryslân waargemaakt kunnen worden. ,,We zien allemaal kansen voor onze regio. Maar als we de ambities waar willen maken moeten we groter denken dan de regio alleen. Hoe kunnen we dat versterken?’’ Hierop kwamen verschillende ideeën, van het aantrekkelijk maken van het gebied voor internationale studenten tot het verbeteren van de bereikbaarheid naar alle streken in de regio. Van der Snee concludeerde aan het eind van de workshop dat er vooral als team(s) met concrete ambities aan de slag gegaan moet worden. ,,Geef elkaar de ruimte. En stel regelmatig aan elkaar de vraag: zijn we nog een team? Niet alleen vooraf of na een project, maar ook als je onderweg bent om het streven waar te maken.’’
Koppelen van initiatieven
Vanuit de werkgroep Grienblau sprak Ingrid van Huizen over de doelen die deze werkgroep heeft op het gebied van biodiversiteit als drager voor de Noordoost Friese economie. Over hoe de overheden meer kunnen participeren bij bestaande initiatieven, kunnen zoeken naar meer samenhang en uiteindelijk toewerken naar concrete uitvoering van gebiedsafspraken. Vanuit de zaal werd meegedacht over wat daarvoor nodig is. ,,Er zijn al een heleboel initiatieven op het gebied van biodiversiteit. Hoe we deze slim kunnen koppelen en beter samen kunnen werken, zijn zaken waar wij ons nu mee bezighouden.’’
We moeten íets doen
In molen Zeldenrust vertelde Rob Tax dat de ambitie in het ANNO-gebied in de komende acht jaar is dat er drieduizend woningen worden bijgebouwd. ,,Wat zou het mooi zijn als deze opgave gepaard gaan met het verduurzamen van woningen’’, stelt Tax. Joris Hoeksema van WoonFriesland voegde eraan toe dat het op die manier ook betaalbaar wordt. ,,Kijk maar hoe belachelijk veel meer we moeten betalen door de hoge gasrekening’’, zegt hij. Hij bevestigde dan ook de opmerking van burgemeester Oebele Brouwer dat de energiecrisis een ‘zegen’ is in deze ontwikkeling. ,,Het verduurzamen van woningen komt nu in een stroomversnelling. We móeten iets doen.’’
Weten wat de mienskip wil
Duurzaamheidscoördinator Jaap Melessen kreeg tijdens zijn workshop steun van Fokke Alma die vanuit de praktijk vertelde over zijn ervaringen met Enerzjyk Skûlenboarch, een gebiedscoöperatie die in Jistrum, Kootstertille, Eastermar en Drogeham aan de slag gaat met het verduurzamen van de dorpen. Melessen: ,,Het opwekken en distribueren van duurzame energie vormt de komende decennia een steeds grotere uitdaging. Het is goed om te weten wat de ‘mienskip’ wil, mensen zoals Fokke. We moeten dit samen oppakken.’’